نوشته 
از کودکی در دل طبیعت تا عشق به ریشه‌ها
لیلا ملاحی در سال ۱۳۴۶ در استان هرمزگان به دنیا آمد. دوران کودکی او نه در پشت میز و نیمکتِ مدرسه، که در دل طبیعت بکر و میان اقوام مادری‌اش در روستاهای «کلاوی» و «گبرانی» در شرق میناب گذشت. همان روزها بود که عشق به فرهنگ، آداب و رسوم و زندگی مردمان این دیار در وجودش کاشته شد. او تنها تا کلاس پنجم ابتدایی به مدرسه رفت، اما دانشگاه واقعی‌اش، زندگی و تجربه در میان مردم بود. کتاب، همیشه به عنوان یک دوست دیرینه و ماندگار، در خانواده‌اش حضوری پررنگ داشت و همین عشق به مطالعه، پایه‌گذار راهی شد که بعدها در پیش گرفت.
جرقه یک رسالت: از احساس دغدغه تا عشق به پژوهش
در سال ۱۳۸۰، لیلا ملاحی با احساس یک ضرورت بزرگ در جامعه، تصمیمی قاطع گرفت. او دید که فرهنگ غنی و آداب و رسوم طایفه‌های بومی، به آرامی در حال فراموشی و نابودی است. از همین رو، از سر عشق و دغدغه شخصی، به صورت جدی وارد عرصه نویسندگی و پژوهش شد. تمرکز اصلی او بر فرهنگ طایفه کمترشناخته‌شده «جَت» در شرق هرمزگان قرار گرفت.
یک پژوهشگر چندرسانه‌ای: از قلم و نقاشی تا دوربین فیلمبرداری
لیلا ملاحی تنها یک نویسنده نیست؛ او یک هنرمند چندبعدی است که برای ثبت فرهنگ از هر ابزاری استفاده می‌کند:
- نوشتن: او زندگی روزمره، پوشش، سنت‌ها، مشاغل و آیین‌های مردم جت را به دقت به رشته تحریر درآورده است.
- نقاشی: این بخش، خلاقانه‌ترین و منحصر به فردترین وجه کار اوست. زمانی که افراد رضایت نمی‌دادند از آنان عکس بگیرد، او برای انتقال دقیق صحنه‌ها و چهره‌ها، به نقاشی روی آورد. مجموعه نقاشی‌های پرتره او با عنوان طنزآمیز و عمیق «او آجازه نمی‌دهد» نمادی از این محدودیت‌ها و همچنین احترام او به خواست مردم است. این نقاشی‌ها گنجینه‌ای از پوشش زنان بلوچ‌زبان و صحنه‌های ازیادرفته‌ای مانند آوردن آب با کوزه (جَهله) را ثبت کرده‌اند.
- مستندسازی: او علاوه بر عکاسی از زیست‌بوم مردم، فیلم مستند «جَت» را نیز کارگردانی کرده و به عنوان پژوهشگر و دستیار فیلمساز با دیگران همکاری داشته است.
گنجینه‌ای از آثار مکتوب و هنری
از این بانوی پرتلاش می‌توان به آثار ارزشمند زیر اشاره کرد:
- کتاب پژوهشی «جَت» (طایفه‌ای در شرق هرمزگان) - یک مرجع کامل و تحسین‌برانگیز
- کتاب کودک «بچه‌های باران» - برای انتقال فرهنگ به نسل جدید
- کتاب‌های آماده چاپ: شامل ۳ کتاب کودک دیگر
- کتاب در دست تألیف «سورو» - پژوهشی درباره محله سورو در بندرعباس
- مقالات متعدد در سایت‌های تخصصی مانند «انسان‌شناسی و فرهنگ» و «بیدارزنی»
میعادگاه عشق و فرهنگ: موزه شخصی و آموزش به کودکان
لیلا ملاحی تمامی آثار، صنایع دستی جمع‌آوری‌شده و نقاشی‌هایش را در موزه شخصی خود در بندرعباس نگهداری می‌کند که نشان‌دهنده یک عمر تلاش و عشق است. او علاوه بر پژوهش، به ترویج کتاب‌خوانی در میان زنان و کودکان محله سورو و روستاهای شرق میناب می‌پردازد و به کودکان نقاشی آموزش می‌دهد تا علاقه به هنر و فرهنگ را در نسل بعدی بیدار نگه دارد.
