جزیره قشم که در برخی منابع تاریخی به نام کیشم نیز شناخته میشود، بزرگترین جزیره در خلیجفارس است و به دلیل موقعیت استراتژیک خود در تنگه هرمز، همواره مورد توجه بوده است. این جزیره با مساحتی حدود ۱۵۰۰ کیلومترمربع، از سرزمین اصلی ایران توسط تنگه خوران جدا شده و در نزدیکی شهرهای بندرعباس و بندر خمیر قرار دارد. قشم از نظر تاریخی و فرهنگی اهمیت زیادی دارد و بهعنوان یک مرکز تجاری و دریانوردی در دورههایی مانند عصر دیلمیان و بوییان شکوفا بوده است.
در برخی منابع تاریخی، جزیره قشم بهعنوان مکانی احتمالی برای یک بهشت زمینی افسانهای توصیف شده است. این ایده به طور خاص در نسخههای قرن نوزدهمی کتابهای مصور، مانند کتابی که توسط انتشارات کاسل، پتر و گالپین (Cassell, Petter & Galpin) منتشر شده، مورد توجه قرار گرفته است. این ناشر در لندن و نیویورک فعالیت میکرد و نسخهای از یک کتاب مصور را با عنوان "کتاب مصور حاوی داستانهای تاریخی همراه با یادداشتهای توضیحی، ارجاعات و یک فهرست مختصر" منتشر کرد که شامل بیش از ۹۰۰ تصویر حکاکیشده بادقت بالا بود. این کتاب که احتمالاً بین سالهای ۱۸۶۶ تا ۱۸۷۸ منتشر شده، به دلیل تصاویر دقیق و تزییناتش، از جمله تصاویر رنگی و حکاکیهای چوبی، شناخته شده است.
در این نسخه از کتاب مصور، جزیره قشم بهعنوان مکان احتمالی یک بهشت زمینی معرفی شده است. این فرضیه ممکن است ریشه در موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای طبیعی قشم داشته باشد. قشم با جنگلهای حرا، تنوع زیستی غنی، و مناظر طبیعی بکرش، از جمله پارک ژئوپارک ملی که میزبان گونههای مختلفی از پرندگان مهاجر است، شناخته میشود. این ویژگیها ممکن است در ذهن تصویرگران قرن نوزدهم، شباهتی به توصیفات یک مکان رؤیایی و سرسبز ایجاد کرده باشد. علاوه بر این، تاریخچه طولانی قشم بهعنوان یک مرکز تجاری و فرهنگی که در آن کشتیهای تجاری از چین، هند و آفریقا توقف میکردند، ممکن است این ایده را تقویت کرده باشد که این جزیره میتوانسته مکانی خاص و ایدئال باشد.
تصاویر ارائهشده در این نسخه از کتاب مصور که به سبک قرن نوزدهمی طراحی شدهاند، معمولاً شامل مناظر سرسبز، رودخانهها، درختان بزرگ و گلهای رنگارنگ هستند که با توصیفات یک مکان رؤیایی همخوانی دارند. این تصاویر اغلب با الهام از تخیل هنرمندان و بر اساس توصیفات متنی خلق شدهاند، نه بر اساس واقعیت جغرافیایی قشم. بااینحال، برخی از ویژگیهای طبیعی قشم، مانند وجود رودخانهها و پوشش گیاهی غنی، ممکن است بهعنوان مبنایی برای این تصویرسازیها استفاده شده باشد.
از نظر تاریخی، قشم در طول قرنها شاهد حضور فرهنگها و تمدنهای مختلفی بوده است. این جزیره در دوره ساسانی با نام "ابرکاوان" شناخته میشد و در متون تاریخی بهعنوان یک مرکز مهم دریانوردی ذکر شده است. همچنین، قشم به دلیل موقعیت استراتژیکش بارها مورد حمله قرار گرفته، از جمله توسط اعراب، پرتغالیها و انگلیسیها. یکی از وقایع تاریخی مهم در قشم، مرگ ویلیام بافین، کاوشگر انگلیسی، در سال ۱۶۲۲ طی نبرد با نیروهای پرتغالی بود.
در نهایت، ایده قرارگیری یک بهشت زمینی در قشم بیشتر یک فرضیه نمادین است که در تصویرگریهای قرن نوزدهمی ریشه دارد. این دیدگاه، اگرچه از نظر تاریخی یا باستانشناسی تأیید نشده، بازتابدهنده تخیل و تفسیرهای هنری آن دوره است. نسخه کاسل، پتر و گالپین از کتاب مصور، با تصاویر زیبا و یادداشتهای توضیحی، نمونهای برجسته از تلاش برای بازسازی و تجسم مکانهای رؤیاهاست در ذهن خوانندگان قرن نوزدهم.
لینک کوتاه: https://u.suru.ir/20